Inleiding
Dit is de Programmarekening 2017 van de gemeente Ede. U leest in dit document aan welke opgaven, programma’s en projecten de gemeente Ede, samen met partners, bewoners en andere overheden, heeft gewerkt en welke resultaten wij hebben gerealiseerd. De resultaten worden steeds meer in co-creatie met maatschappelijke partners en bewoners gerealiseerd. De gemeente werkt van buiten naar binnen. De gemeente werkt waar mogelijk participatief en gebiedsgericht.
In deze inleiding samenvattend een aantal grote ontwikkelingen in 2017 waarover u later in deze programmarekening uitgebreider leest.

Investeringsfonds Impuls Ede
Het in 2015 ingestelde Investeringsfonds Impuls Ede is weer een jaar langer onderweg. In 2017 kwamen de programma’s en projecten in het in 2015 ingestelde Investeringsfonds Impuls Ede verder op stoom. De uitvoering van de afgesproken resultaten ligt op schema. In 2017 is € 4,7 miljoen beschikbaar gesteld uit het fonds, hiervan is ruim 80% besteed.

Food, KennisAs, WFC en Duurzaamheid
Veelal samen met partners uit het bedrijfsleven, kennisinstellingen en andere overheden is gewerkt aan de doelstellingen van de speerpunten food, KennisAs, WFC en duurzaamheid. Dit leidde tot bijzondere resultaten waarmee Ede en de regio zich positioneren in het landelijke en internationale speelveld. Denk daarbij aan het noemen van Regio FoodValley in het Regeerakkoord, het winnen van de Milan Pact Award voor het voedselbeleid, het versterken van het draagvlak van het World Food Center bij het bedrijfsleven en andere overheden en het aantrekken van zakelijke events. Er zijn belangrijke besluiten genomen over bijvoorbeeld de Routekaart Ede Energie Neutraal en het aardgasloos nieuw bouwen. Verder werkten we met onze partners van de KennisAs aan startersfaciliteiten en de toolbox voor acquisiteurs. Ook in het kader van de zogenaamde citydeals rond voedsel, kennis, duurzaamheid en Gelrestad is met het rijk en met andere steden en belangrijke partners gewerkt aan de speerpunten.

Daarnaast heeft de gemeente Ede in 2017 op deze speerpunten prioriteit gegeven aan het ondersteunen en faciliteren van bewoners en lokale partners. Denk daarbij aan de vele initiatieven rond voedselvaardigheid van inwoners en het moestuinen-project voor schoolkinderen. Ook hebben we bewoners, bedrijven en vervoerders met succes gestimuleerd om werk te maken van duurzame energie en energiebesparing. Onderwijs- en kennisinstellingen langs de KennisAs investeren steeds meer in food en kennis. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de lector voeding en gezondheid die onlangs door de CHE is aangesteld. De Wereldvoedseldag werd in 2017 in Ede georganiseerd en de eerste bedrijvigheid en activiteiten op het terrein van het World Food Center is gerealiseerd.

Levendig centrum, programma buitengebied, het IABW en citymarketing
Rode draden door deze speerpunten in 2017 zijn kwaliteit en promotie en marketing.

Het speerpunt buitengebied investeerde in omgevingskwaliteit en een vitale agrarische sector. Door inspanningen bij speerpunt Levendig Centrum verbeterde de kwaliteit van het centrum onder meer door herinrichting en gevelverbetering.

In het buitengebied werd geïnvesteerd in de promotie en marketing van het toeristisch potentieel, het levendig centrum werkte samen met ondernemers aan de promotie en marketing van het centrum onder meer door evenementen en festivals. Citymarketing richtte zich, naast de voorbereidingen voor de externe citymarketing-organisatie, op zakelijke events en de promotie en marketing op de aandachtsgebieden Veluwe en food.

De Integrale Aanpak Bedrijventerreinen en Werklocaties is in 2017 afgerond en heeft geresulteerd in een verkoop van 6,9 hectare en een intensivering van promotie en marketing van onze bedrijventerreinen en werklocaties.

Programmaverantwoording 2017
Beleid en voorzieningen
In het laatste hele jaar van deze collegeperiode is veel beleid in uitvoering gegaan. In de verantwoordingen op de programma’s leest u daar meer over. We stippen hier enkele zaken aan.
Denk op sociaal gebied bijvoorbeeld aan de uitwerking van het minima- en schuldenbeleid in inkomensondersteuning en de verbetering van de schuldenaanpak. Mantelzorgbeleid is geïmplementeerd. De oprichting van Werkkracht per 1 januari 2018 is in 2017 intensief voorbereid. Hulp in het huishouden is verbreed naar thuisondersteuning. Het WSP is verder doorontwikkeld.
Ook in de fysieke leefomgeving zijn mooie resultaten behaald. Delen van het Fietsplan zijn uitgevoerd. De gebiedsopgave Veluwe is verder geïmplementeerd. Er zijn nieuwe prestatieafspraken gemaakt met de woningcorporaties. Er is hard gewerkt aan de verbetering van de luchtkwaliteit. Er is veel nieuwbouw gerealiseerd, waaronder ook sociale woningbouw.
Op het gebied van veiligheid is de groepsaanpak geïntensiveerd en de samenwerking rond het interventieteam is versterkt.
Het voorzieningenniveau in Ede is in 2017 versterkt door onder de start van de realisatie van de topsporthal. Het cultuurfonds is in 2017 opgericht.
Door gebrek aan draagvlak bij de gemeenteraad zijn de ambities van het college op het World Art Center (voorheen Exposeum) en Skaeve Huse niet gerealiseerd in 2017.

Participatie
De resultaten worden steeds meer in co-creatie met maatschappelijke partners en bewoners gerealiseerd. De gemeente werkt van buiten naar binnen. De gemeente werkt waar mogelijk gebiedsgericht. In 2017 was voor de ontwikkeling van de organisatie
participatie een belangrijk thema. Wij vragen meer van bewoners, maar bewoners hebben daarbij ook verwachtingen over de rol van gemeente. In 2017 is een aanpak gestart om bestuur en organisatie beter toe te rusten op de uitdagingen die participatie met zich meebrengt.

Op vele terreinen zijn nieuwe en innovatieve manieren van werken nodig. Om die reden zijn in 2017 diverse pilots gestart waarin we met bewoners en partners experimenteren met nieuwe werkwijzen. Denk daarbij aan de pilot Ede West, de sociale wijkonderneming in Hoogbouw Ede-Zuid, de leefstijlcoaches in het buitengebied, de pilot SamenWerkBedrijf en de pilot laagdrempelige ontmoetingsplekken.

Financieel resultaat
De jaarrekening sluit met een positief resultaat van € 5,0 miljoen. Het bestaat uit voordelen op zowel de reguliere bedrijfsvoering als grondzaken van respectievelijk € 2,3 en € 2,7 miljoen. Voor een goed beeld moet u het financieel resultaat lezen in relatie tot de geleverde prestaties. De programmaverantwoording helpt u hierbij. In het kort lichten we een aantal in het oog springende afwijkingen toe. Een compleet overzicht treft u in hoofdstuk 3 ‘Financiën’.

In het sociaal domein zien we na overschotten in de eerste jaren het voordeel omslaan in een nadeel van € 3 miljoen, veroorzaakt door kortingen in de budgetten van het Rijk in combinatie met een stijging van de zorgvraag. Verder zien we dat de (reguliere) exploitatiebudgetten door de jaren heen steeds beter worden benut. Dat betekent dus minder voordelig resultaat door onderuitputting van budgetten.

Het resultaat van grondzaken is opgebouwd uit meerdere componenten. Het afronden van een aantal grondexploitaties draagt voor € 2,8 miljoen bij aan het voordeel. Nieuw in 2017 is dat we tussentijds winst nemen op grondexploitaties. Gebruikelijk was dat we de winst namen op het moment van afsluiten van een exploitatie. Een verplichting vanuit de boekhoudregels draagt ons op om tussentijds winst te nemen, € 4,2 miljoen voordeel. In het najaar heeft u besloten om de huidige grondexploitatie Kernhem Noord stop te zetten in afwachting van ontwikkeling na 2025, een nadeel van € 3,6 miljoen.

Rekening houdend met een aantal technische resultaatbestemmingsvoorstellen leidt de afwikkeling van het resultaat tot een storting van € 1,8 miljoen in de Algemene reserve bodemvoorziening en € 2,7 miljoen in de Bedrijfsreserve Grondzaken. Eind 2017 hebben we € 24,5 miljoen in de Algemene reserve. Ede behoudt een solide financiële positie.