Preventieve inzet draagt bij aan een leefbaar en levendig Ede; gezonde en zelf- en samenredzame inwoners en Edese kinderen en jongeren zijn goed voorbereid op deelname aan de samenleving.
Ontwikkelingen
Maatschappelijke ondersteuning
Preventieve maatschappelijke ondersteuning
In 2017 is gewerkt aan het ontwikkelen van laagdrempelige ontmoetingsplekken. Vanuit de 'Visie op ontmoeten' kijken we naar de manier waarop mensen elkaar willen ontmoeten en waar dat aansluit in de wijken. Door heel Ede zijn vier pilots ontwikkeld en voorbereid om de verbinding tussen partners in de wijk tot stand te brengen om zo gezamenlijk een makkelijk toegankelijke plek voor en door bewoners neer te zetten in de wijk. Een plek waar ook meer kwetsbare inwoners naar toe komen. Begin 2018 gaan de vier pilots van start. Formele en informele zorg komen in de pilot samen en vragen daardoor blijvende aandacht. Hetzelfde geldt voor de pilot Ede-West en de Doe- en leerplaats in Ede -Zuid.
Verder is in 2017 gewerkt aan:
- Het activeren van bewoners en het stimuleren van inwoners om zelf initiatieven op te pakken in hun wijk of buurt.
- De uitvoering van de mantelzorgbeleid. Met daarbij specifieke aandacht voor jonge mantelzorgers, kennis en signalering in wijken, thuisondersteuning voor mantelzorgers en de start van de publiciteitscampagne ‘Wat werkt voor jou’.
Preventieve jeugdhulp
In het afgelopen jaar is vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) de gebiedsgerichte aanpak versterkt door aan elke wijk een koppel (jeugdmaatschappelijk werker en jeugdverpleegkundige) toe te wijzen dat actief informatie ophaalt over wat nodig is voor een sterk pedagogisch klimaat. Deze informatie is leidend voor het collectief en individueel preventief wijkaanbod.
De vroegsignalering en daarop volgende ondersteuning vanuit het CJG is verbeterd doordat alle initiatieven bij elkaar zijn gebracht en er een gezamenlijke werkwijze is afgesproken. Een ander belangrijk thema binnen de primaire preventie is hechting. Tijdens een grote expertbijeenkomst is met ruim honderd professionals gesproken over dit thema en hoe dit handen en voeten te geven in de werkwijze van de professionals die met jonge gezinnen werken.
Een aandachtspunt is geweest (en blijft) het waar mogelijk afschalen naar lichtere (of informele) ondersteuning of hulp, maar ook tijdig opschalen wanneer zwaardere zorg toch noodzakelijk is. Eén van de concrete acties in 2017 was dat de toegang voor praktische gezinsondersteuning via het multidisciplinaire CJG-overleg verliep in plaats van via de organisaties zelf, om met elkaar de juiste afweging te maken welke ondersteuning passend is.
Algemeen maatschappelijk werk
Momenteel loopt er een onderzoek naar de positionering van de Sociaal Teams. Hieraan gekoppeld besluit de gemeente welk beleid ze wil voeren omtrent onafhankelijke cliëntondersteuning. Cliëntondersteuning is het informeren, adviseren en kortdurend ondersteunen van mensen op allerlei leefgebieden, zoals zorg, wonen, onderwijs, werk en inkomen. Cliëntondersteuning is een algemene voorziening. De keuzes over de positionering van de lokale infrastructuur hebben ook consequenties voor het beleid rondom cliëntondersteuning.
Inclusieve Edese samenleving
In juli 2016 heeft Nederland Het VN verdrag voor gelijke rechten van personen met een handicap geratificeerd. De Edese gemeenteraad heeft als één van de voorlopers unaniem de motie 'toegankelijke gemeente' aangenomen. Uitgangspunt is dat mensen met een beperking volwaardig mee kunnen doen in de samenleving. Inclusie raakt alle beleidsterreinen: fysieke toegankelijkheid, maar ook volwaardigheid in arbeid, zorg en onderwijs. Dat vraagt zowel om een mentaliteitsverandering als om praktische aanpassingen. We kijken ook naar ons eigen beleid; wat doen we goed en wat kunnen we verbeteren? Dat doen we in afstemming met inwoners, belangenbehartigers en maatschappelijke organisaties.
Er is een routekaart Ede Inclusief gemaakt met de samenleving en de gemeenteraad. Deze routekaart is omgezet in een programma Inclusie met vier pijlers (Toegankelijkheid, Ede als inclusieve organisatie, Sociaal ondernemen, Inclusief denken en doen) waarin concrete acties benoemd zijn. Deze zijn besproken met de gemeenteraad en worden momenteel uitgevoerd. Dit gebeurt in afstemming met de samenleving: koplopers en stakeholders.
Maatschappelijke begeleiding statushouders
Door de hoge toestroom van vluchtelingen spelen veel ontwikkelingen. Het streven is zo snel mogelijk, liefst in de opvangsituatie, te beginnen met screening van (arbeids)potentieel en dat parallel te laten lopen met inburgering. Er wordt daarvoor veel samengewerkt in de keten met het COA als een relatief nieuwe partij voor noodopvang en realisatie van drie AZC-locaties.
Na huisvesting begeleidt Vluchtelingenwerk de statushouder in de Edese maatschappij. Hiervoor ontvangt de gemeente een budget per volwassen statushouder. In 2017 krijgt de gemeente een uitbreiding van deze taak. Vanaf juni 2017 dient de inburgeringsplichtige ook een participatieverklaring te tekenen, voor men het examen kan afleggen. In de loop van 2017 geven we dit participatietraject verder vorm.
Onderwijsondersteuning
We willen dat alle kinderen opgroeien in een veilige en stimulerende opvoed- en opgroeisituatie zodat ze hun mogelijkheden optimaal kunnen benutten. Bij de meeste kinderen en jongeren verloopt dat prima. Sommige kinderen niet. Voor die kinderen werd in 2017 extra ondersteuning gegeven door de inzet van:
- Leerplicht/RMC;
- Voor- en vroegschoolse educatie op kindercentra en scholen;
- Schakelklassen voor kinderen die geen/ onvoldoende Nederlands spreken;
- Leerlingenvervoer;
- Peuteropvang voor kinderen met ouders zonder toeslagrecht.
Hiernaast werden ook nieuwe initiatieven genomen. Nieuwe wetgeving kinderopvang vroeg om een nieuwe werkwijze en regels voor de subsidiëring van peuteropvang. Dit leidde tot de ontwikkeling van een nieuwe subsidiesystematiek van kindgerichte financiering. Invoering vindt plaats vanaf 1 januari 2018. Dit betekende dat er in 2017 nog geen gebruik is gemaakt van de Asschermiddelen of de extra middelen kindercentra vanuit de Perspectiefnota 2018-2021.
Ook werd een eerste start gemaakt met hoe we discriminatie kunnen tegengaan als jongeren met een anderstalige achtergrond op stage gaan. De daadwerkelijke uitvoering vindt plaats in 2018 en daarmee ook de inzet van middelen. Het budget Onderwijsachterstandenbeleid is een specifieke uitkering vanuit het rijk. Niet ingezette middelen kunnen nog één keer worden overgeheveld naar 2018 voordat de nieuwe financiële verdeelsleutel wordt ingevoerd per 1 januari 2019. Niet ingezette middelen dienen te worden terugbetaald aan het rijk bij de eindafrekening.
Gezondheidsondersteuning
In 2016 is de regionale visie Publieke Gezondheidszorg Gelderland-Midden vastgesteld. De regionale visie is gebaseerd op het concept “positieve gezondheid”; niet slechts de afwezigheid van ziekten, maar het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven. Bij de lokale aanpak en uitwerking van deze visie in 2017 en verder gebruiken we informatie uit de vierjaarlijkse gezondheidsmonitors die de GGD uitvoert. De rapportages over de Edese volwassenen en ouderen komen worden in Q1 2018 opgesteld. In april 2017 is de organisatie van Veilig Thuis Midden Gelderland ondergebracht in een zelfstandige stichting onder de Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM).
Het Manifest 'Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling West-Veluwe Vallei 2017-2020’ is in november 2017 ondertekend door gemeente Ede, Barneveld, Scherpenzeel, Nijkerk en Wageningen.
Wij nemen deel aan de acties van Frisvalley/Cleanvalley die voortkomen uit het actieplan. In 2017 heeft FrisValley sportverenigingen met een kantine benaderd om te vragen of en zo ja, hoe ze ondersteuning willen op het gebied van alcohol en sport. Daarnaast is er specifiek ingezet op alcoholpreventie en verantwoord alcoholgebruik in het buitengebied.
In 2016 is de jeugdgezondheidszorg 0-4 overgegaan van Icare naar VGGM. 2017 was het jaar van doorontwikkeling: flexibilisering en taakherschikking. De tijdelijke verhoogde asielinstroom leidde in 2017 tot extra inzet op statushouders, betaald uit de tijdelijke Rijksgelden hiervoor. Alle gezinnen kregen een huisbezoek waarin een brede intake werd gedaan, inhaalvaccinaties en zo nodig meer tijd voor een consult op het consultatiebureau. De gezinssituatie waarin de kinderen opgroeien kwam zo beter in beeld.
Tot slot is in 2017 financieel, in expertise en tijd bijgedragen aan meerdere initiatieven vanuit de maatschappij op het vlak van gezondheid. Denk hierbij onder andere aan leefstijlcoaches, gezondheidsvoorlichting en interventies gericht op overgewicht en obesitas.
In -naar verwachting- juni 2018 vindt regionale besluitvorming plaats over de bekostigingssystematiek van Veilig Thuis voor de diverse gemeenten. De samenwerking met het Veiligheidshuis en de Sociaal Teams en het CJG wordt geïntensiveerd.
Wat willen we bereiken? & Wat hebben we daarvoor gedaan?
Wat heeft het gekost?
Wat heeft het gekost? |
|---|
Bedragen x € 1.000 | Rekening 2016 | Primitieve begroting 2017 | Actuele begroting 2017 | Rekening 2017 | Verschil actuele begroting/ rekening 2017 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Financiële lasten per productgroep | ||||||||||||
Maatschappelijke Ondersteuning | 17.320 | N | 15.574 | N | 20.066 | N | 18.654 | N | 1.413 | V | ||
Gezondheidsondersteuning | 3.665 | N | 4.508 | N | 5.606 | N | 5.214 | N | 392 | V | ||
Onderwijsondersteuning | 5.570 | N | 3.617 | N | 5.190 | N | 4.898 | N | 292 | V | ||
Totaal lasten programma | 26.555 | N | 23.699 | N | 30.862 | N | 28.765 | N | 2.097 | V | ||
Financiële baten per productgroep | ||||||||||||
Maatschappelijke Ondersteuning | 1.932 | V | 115 | V | 983 | V | 720 | V | 263 | N | ||
Gezondheidsondersteuning | 5 | V | 0 | V | 357 | V | 357 | V | N | |||
Onderwijsondersteuning | 3.439 | V | 2.335 | V | 3.682 | V | 3.653 | V | 29 | N | ||
Totaal baten programma | 5.376 | V | 2.450 | V | 5.022 | V | 4.731 | V | 291 | N | ||
Saldo van baten en lasten | 21.179 | N | 21.249 | N | 25.840 | N | 24.034 | N | 1.806 | V | ||
Storting reserve | 876 | N | 198 | N | 2.273 | N | 2.145 | N | 128 | V | ||
Onttrekking reserve | 1.202 | V | 225 | V | 1.078 | V | 774 | V | 305 | N | ||
Resultaat | 20.853 | N | 21.222 | N | 27.034 | N | 25.406 | N | 1.628 | V |
Toelichting
Maatschappelijke ondersteuning
Jeugd Preventief € 130.000 V
Het gebouw voor het Centrum voor Popcultuur is later dan gepland opgeleverd voor activiteiten. Door dit lagere aantal activiteiten is € 130.000 minder aan subsidie verleend (2016/2017).
Bijdrage met betrekking tot regresrecht € 69.000 V
We krijgen jaarlijks een niet begrote bijdrage (€ 69.000) van de VNG met betrekking tot het regresrecht. Het regresrecht stelt gemeenten in staat de kosten voor Wmo-voorzieningen te verhalen op een derde bij wettelijke aansprakelijkheid wanneer een ongeval tot de beperkingen heeft geleid. Gemeenten komen daarbij meestal uit bij een aansprakelijkheidsverzekeraar. De VNG en het Verbond van Verzekeraars sloten voor 2015, 2016 en 2017 een overeenkomst waarmee de verzekeraars het regresrecht afkopen. Binnenkort gaan de VNG en het Verbond van Verzekeraars onderhandelen over de overeenkomst voor 2018, waarna verwerking in de begroting plaatsvindt.
Inclusie € 70.000 V
Voor het project inclusie is vanuit de begroting en Perspectiefnota 2018-2021 incidenteel geld vrijgemaakt. Het college heeft op 5 december 2017 het programma voor inclusie vastgesteld. In 2017 is gestart met het project, echter door diverse oorzaken is een vertraging binnen het project opgetreden. Hierdoor houden we in 2017 budget over. We stellen voor om deze € 70.000 over te hevelen naar 2018, zodat we de ambities en doelstellingen voor wat betreft inclusie waar kunnen maken.
Inburgering € 863.000 V
Voor de inburgering ontvangt de gemeente Ede een bedrag per inburgeringplichtige van het Rijk. De begeleiding wordt ingekocht bij vluchtelingenwerk voor een lagere prijs dan de vergoeding. Omdat de inkoopprijs jaarlijks stijgt reserveren we het overschot om mogelijke tekorten in de toekomst op te vangen. Een deel van de kosten voor statushouders is gefinancierd vanuit de bijzondere bijstand. Van dit voordeel valt € 100.000 weg tegen een nadeel op programma 3. Daarnaast is abusievelijk € 375.000 teveel geraamd als storting in de reserve inburgering. Deze storting heeft niet plaatsgevonden.
Sociale teams (Act. 2017: € 475.000 N) € 400.000 N
De sociale teams zijn relatief nieuw en volop in ontwikkeling. Dit komt voort uit een combinatie van stijgende zorgvraag, huidige organisatorische knelpunten en de transformatieopgave. De grote complexiteit van de zorg en het proces van wegzetten van een zorgvraag bij aanbieders spelen daarbij een rol. De werkdruk is in 2017 zo groot dat het onverantwoord was hier niet op te anticiperen. Het heeft geleid tot inkoop van extra capaciteit voor de sociale teams, resulterend in een nadeel van € 290.000. De tarieven voor deze extra capaciteit bleken ook hoger dan begroot. Dat heeft geleid tot een extra kostenstijging op Jeugd en WMO van € 110.000. Momenteel loopt de doorontwikkeling van de sociale teams naar een alliantiemodel wat de mogelijkheid biedt om knelpunten in co-creatie met de zorgaanbieders op te lossen en in gezamenlijkheid sturing te geven aan de transformatiedoelen en de ketensamenwerking. Daar waar mogelijk wijkgericht en in aansluiting op de gebiedsagenda’s waarbij de ervaringen van de pilot Ede-West belangrijke input is. We verwachten de komende periode scherper inzicht te krijgen welk deel opgelost kan worden door deze nieuwe wijze van organiseren. Het effect op zorgvraag en de doorontwikkeling van het wijkgericht werken wordt betrokken bij de afwegingen rond het meerjarenperspectief voor de komende jaren.
Lokale teams (CJG en verwarde personen) € 145.000 V
De gesprekken met betrokken aanbieders voor wat betreft het traject voor verwarde personen zijn in het najaar van 2017 geïnitieerd. In 2018 wordt er daadwerkelijk gestart. Hierdoor is het beschikbare budget zijnde € 100.000 voor 2017 niet benut. Ook het budget voor het CJG is niet volledig benut met als gevolg een voordelig resultaat van € 45.000. Het CJG heeft naast de reguliere inzet op onder meer de peuterspeelzalen en scholen in 2017 gewerkt aan het opzetten van een structuur waarbinnen de preventieve taak verder tot ontwikkeling kan komen: inzetten op en aansluiten op de wijkgerichte netwerken, wijkgericht vraag ophalen, optimaliseren website en start met uitbouw collectief aanbod. Voor de versterkte uitvoering van de preventieve taak in 2018 is de verwachting dat het budget wel nodig is.
Thuisondersteuning - alg. voorz. cliënten (Act. 2017: € 580.000 V) € 510.000 V
De algemene voorziening thuisondersteuning en het nieuwe beleid heeft vanaf 1 maart een voorzichtige start gekend, waardoor meer cliënten in de maatwerkvoorziening blijven dan verwacht. Medio 2017 waren er 60 cliënten die gebruik maakten van de algemene voorzieningen. Op dit moment zijn er inmiddels 113 cliënten (56 bestaande en 57 nieuwe). In de raming was rekening gehouden met 200 bestaande cliënten en de instroom van 100 nieuwe cliënten. In maart 2018 komen de uitkomsten van het nader onderzoek en evaluatie beschikbaar. Per saldo een voordeel van € 510.000, maar hier staat een nadeel (€ 80.000 N) tegenover op de maatwerkvoorziening (zie programma 3 Individuele ondersteuning).
Thuisondersteuning - alg. voorz. mantelzorgers (Act. 2017: € 70.000 V ) € 70.000 V
Het beleid van thuisondersteuning mantelzorgers bestaat uit het tijdelijk vergoeden van 2 uur thuisondersteuning per week. Achterliggende gedachte is dat naast ondersteuning en waardering van de mantelzorgers zorgkosten worden voorkomen. Het budget mantelzorg bedraagt € 768.000, waarvan € 250.000 wordt gefinancierd uit het budget 'ondersteuning en waardering mantelzorgers'. Het overige budget wordt gefinancierd uit de middelen thuisondersteuning. Het huidige budget is gebaseerd op 300 mantelzorgers die een volledig jaar thuisondersteuning ontvangen. Monitoring van het aantal mantelzorgers blijft van belang.
Maatschappelijk opvang - verslavingszorg € 242.000 V
Verrekenen met reserve maatschappelijke opvang € 167.000 N
Verrekenen met reserve sociaal domein € 75.000 N
De regionale preventieve verslavingszorg kent een voordelig saldo van € 242.000. Een deel van dit voordeel, te weten € 167.000, is verrekend met de reserve Maatschappelijk Opvang. Vooral omdat het pilotproject Nudehof te Wageningen geraamd is op deze activiteit, maar verantwoord op de individuele maatschappelijke opvang (programma 3) is een verschuiving ontstaan. Daarnaast bestaat er een financieel voordeel in het subsidiebudget, waarvan een deel nog in 2018 wordt besteed.
Van het budget voor de aanpak personen met verward gedrag (flexibele GGZ-capaciteit) is € 75.000 nog niet besteed. De inkoopafspraken (over een periode van drie jaar) zijn namelijk pas in november 2017 tot stand gekomen. De uitvoering vindt plaats in 2018-2020. Deze middelen blijven gereserveerd in de reserve sociaal domein (fonds impuls).
Veilig Thuis € -
De werkelijke bijdrage van Ede voor de nieuwe organisatie Veilig Thuis is lager uitgevallen, waardoor een gering voordeel van € 43.000 is ontstaan. Dit saldo is gestort in de reserve vrouwenopvang. In 2017 is bij de start van de nieuwe organisatie Veilig Thuis éénmalig € 257.000 onttrokken aan de reserve Beschermd Wonen. Voor Veilig Thuis (regio's: Arnhem en Ede) vindt nog ambtelijk en bestuurlijk overleg plaats over de gewenste bekostigingssystematiek. Nieuw in 2018 is een subsidie aan het Centrum voor Seksueel en Huiselijk geweld Nijmegen.
Welzijn € 90.000 N
In 2017 is ingezet op onderzoeken en visie-ontwikkeling met betrekking tot buurt- en dorpshuizen ( € 71.000 N), zoals bijvoorbeeld een ondersteuningsbijdrage aan het platform van buurt- en dorpshuizen. Daarnaast heeft het traject van buurthuis De Spil tot extra kosten geleid (€ 19.000 N). Dit tezamen geeft in totaal een overschrijding van € 90.000.
Onderwijsondersteuning
Onderwijsondersteuning € 50.000 V
In 2017 zijn extra middelen toegekend (uit de '€ 3 miljoen') om de aanpak van discriminatie van kwetsbare jongeren in het onderwijs en in stage te versterken. Het betreft hier 2 x € 50.000 verdeeld over de boekjaren 2017 en 2018. De middelen toegekend voor 2017 zijn vanwege vertraging binnen het project niet uitgegeven. We stellen voor om € 50.000 over te hevelen naar 2018, zodat alsnog een juiste en volledige invulling aan het project kan worden gegeven.
Peuteropvang € 135.000 V
Het Rijk heeft middelen (Asscher-gelden) beschikbaar gesteld voor de harmonisatie peuteropvang. In 2017 was dit bedrag € 135.000. Omdat de Edese peuterspeelzalen voor het grootste gedeelte pas vanaf 2018 over gaan naar het nieuwe systeem, is in 2017 geen gebruik gemaakt van deze middelen.
Gezondheidsondersteuning
-