Voortgang

De nieuwe taken voor Jeugd, Wmo en Participatie worden inmiddels 3 jaar door de gemeente uitgevoerd.
Het realiseren van de transformatieopgave in het sociaal domein gaat in belangrijke mate door incrementele innovatie. De huidige dienstverlening wordt zodanig verbeterd dat deze beter aansluit bij de wensen van de klant. Deze verandering gaat geleidelijk en proefondervindelijk waarbij steeds nieuwe effecten optreden die meer of minder voorspelbaar zijn. De organisatie werkt, samen met partners, hard aan de veranderingen.

Enkele voorbeelden:

• laagdrempelige ontmoetingsplekken dragen bij aan een steviger basis van informele zorg, waardoor minder formele zorg nodig is;
• de pilot Specialistische Ondersteuning Huisartsen zijn de verwijsstromen naar de GGZ verbeterd, zo worden onnodige verwijzingen voorkomen en wordt lichtere zorg ingezet;
• een geïntegreerde aanpak 18-/18+ is gestart en wordt verder doorontwikkeld waardoor de zorg centraal staat en niet de wetten;
• door extra inzet van Schoolmaatschappelijk Werk, met als doel vroegtijdiger ondersteuning in te kunnen zetten via school en snellere inzet van hulp.
• bewoners in Ede-zuid worden vanuit Right to Challenge uitgedaagd om meer voor hun wijk te betekenen en hun droom te realiseren;
• het ondersteuningsarrangement (b)aanzet richt zich op mensen die vanuit de WMO in dagbesteding ontvangen. Arbeidsmatige activering wordt verbonden met begeleid (vrijwilligers)werk zodat cliënten makkelijker passende dagbesteding, vrijwilligerswerk of betaald werk kunnen gaan doen;
• in het project Ketenzorg dementie, waarin meerdere aanbieders samenwerken, worden cliënten met beginnende dementie en hun sociaal netwerkt ondersteund in het gesprek over de effecten van dementie en het organiseren van informele zorg;
• in de pilot Domeinoverstijgend werken wordt eerst gekeken naar de benodigde zorg en pas later naar de betaler (gemeente/zorgverzekeraar/zorgkantoor);
• met het ‘behoorlijk en effectief invorderen’, is door goede communicatie en het zo snel mogelijk starten met terugbetaling van schulden, het betaalgedrag bij schulden verbeterd.
• het project Housing First is gestart waardoor cliënten niet in maatschappelijke opvang maar direct een woning beschikbaar;
• in het ondersteuningsarrangement Praktische Gezinsondersteuning zijn drie financieringsstromen bij elkaar gebracht en kunnen door minder administratieve lasten meer gezinnen ondersteund worden.
• na invoering van de Omgekeerde Toets wordt eerst gekeken wat nodig is en of dat past binnen de grondwaarden van de verschillende wetten. Pas later volgt de juridische toets. Hierdoor ontstaat ruimte voor maatwerk zonder dat het tot willekeur leidt.

Er is vervolg gegeven aan het cliënt-ervaringsonderzoek ‘Op waarde(n) geschat’. Uit het onderzoek bleek dat Ede over het geheel bezien en voldoende tot ruim voldoende scoort. Volgens cliënten was er nog verbetering mogelijk in de communicatie, bereikbaarheid en meer maatwerk. In 2017 zijn op deze punten vervolgacties uitgezet ten behoeve van schriftelijke communicatie, telefonische bereikbaarheid, vindbaarheid van hulp en ondersteuning en competentie-ontwikkeling van professionals

In 2017 is de pilot Ede-west gestart. In deze pilot ontwikkelen we een speelveld waarin de cliënt centraal staat en in staat is om binnen zijn eigen mogelijkheden regie te voeren over zijn eigen ondersteuningstraject. Doorontwikkeling vindt plaats vanuit een wijkgerichte aanpak, het versterken van de samenwerking tussen zorgaanbieders en het verbinden met welzijn en burgerinitiatieven. De lessons learned’  worden meegenomen in de doorontwikkeling van de sociale teams

Ook is veel geïnvesteerd in de processen en inzicht.

• Er is een uniforme aanpak voor brede uitvraag, waarmee dubbel werk wordt voorkomen bij gemeente en partners en betere ondersteuning geboden kan worden;
• de jeugdregio FoodValley heeft de i-sociaal-domein standaarden succesvol geïmplementeerd waardoor de administratieve lastendruk voor gemeente en zorgaanbieder teruggedrongen is. Foodvalley is 1 van de 12 jeugdregio’s met  de A-status;  
• de stuur- en verantwoordingsinformatie is verder ontwikkeld zodat ontwikkelingen in het sociaal domein inzichtelijk zijn en bijgestuurd kunnen worden.
• de werkprocessen rond de sociaal teams zijn geanalyseerd om te komen tot een oplossing voor de huidige knelpunten door een nieuwe inrichting en het aangaan van een alliantie;

Ontwikkelingen
Een actuele ontwikkeling is de stijging van de kosten voor maatwerkvoorzieningen. Deze voorzieningen hebben het karakter van een openeinde regeling waar momenteel vooral bij Wmo-begeleiding en jeugdhulp een sterke toename zichtbaar is. Doordat we inmiddels over meerdere jaren van informatie beschikken, en we deze gegevens steeds beter kunnen vertalen naar informatie, zijn we steeds beter in staat om trends te herkennen zodat we hier gerichte maatregelen op kunnen nemen. Hierin zullen we dit jaar nog verdere stappen maken door bijvoorbeeld de verschillende beleidsdomeinen met elkaar te verbinden. Deze informatie is ook nodig om de gewenste doorontwikkeling van de sociale monitor te kunnen realiseren zodat inhoudelijke resultaten en financiën meer in samenhang worden gepresenteerd. 

Impact op de organisatie
Eind 2014 is een deel van het budget voor nieuwe taken beschikbaar gesteld voor de uitvoering. Deze (berekende) inzet is gebaseerd op de op dat moment beschikbare kennis en exclusief de tijdelijk benodigde capaciteit voor de veranderopgave en de bedrijfsvoeringsopgave. Aanvullend zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld voor de periode 2016-2018. De afgelopen jaren hebben veel gevraagd van de ambtelijke organisatie en er wordt een hoge werkdruk ervaren. Momenteel wordt een evaluatie uitgevoerd die inzicht geeft in de mate waarin de gemeente Ede erin is geslaagd met de beschikbare financiële middelen de beoogde (beleids)resultaten te behalen. Ook wordt gekeken hoe efficiënt de huidige inrichting en werkwijze is, gegeven de ambities en beoogde beleidsresultaten. En in hoeverre de capaciteit toereikend is.

Wat willen we de komende periode nog
Onze cliënten zijn redelijk tevreden en er zijn mooie voorbeelden van de incrementele verandering. Toch zijn we er nog niet. Het afschalen van zorg en inzetten van informele ondersteuning verdient aandacht, we zien een overschrijding op de budgetten voor maatwerk. De echte transformatie moet nog gerealiseerd worden. De komende periode wordt een transformatieagenda ontwikkeld, waarin de grootste belemmeringen voor de transformatie worden benoemd en wordt aangegeven welke focus nodig is om de gewenste verandering te realiseren.

Risico's

In 2015 was het beschikbare budget voor zorguitgaven groter dan benodigd. In 2016 was sprake van een tekort op jeugdzorg en een voordeel op Wmo. In 2017 is dit beeld sterk gewijzigd en zien we een tekort op zowel Jeugd als Wmo. Dit is het gevolg van een combinatie van daling van het beschikbare budget en een stijging van kosten.

Voor de producten maatwerkvoorzieningen Jeugd en Wmo-begeleiding, is hieronder het meerjarig beeld * opgenomen met de kennis van nu. De risico-inschatting is aangepast aan deze kostenontwikkeling.

* De kosten in dit overzicht zijn weergegeven in het jaar waarop ze betrekking hebben. In de programmarekening 2017 en 2016 zijn nagekomen kosten of opbrengsten uit voorgaande jaren verantwoord.

Het verschil tussen het uitgavenniveau 2017 en het meerjarig beeld in de begroting is daarmee € 1,5 miljoen voor Wmo-begeleiding en circa € 3,5 miljoen voor Jeugd.
In de vierde kwartaalrapportage 2017 zullen we ingaan op de analyse van de kostenstijging en de maatregelen.